Voor ruim 4 op 10 Belgen betekent een Brexit het einde van de EU

Als Groot-Brittannië uit de Europese Unie stapt, dan zou dat zeker een weerslag hebben op het Europese economische klimaat. Volgens de laatste Britse peilingen blijft het een nek-aan-nekrace tussen het ja- en nee-kamp. En in een aantal recente enquêtes vergroot het enthousiasme voor een uitstap uit de EU (grafiek 1). De opkomst voor het referendum zal cruciaal zijn, want de pro-Europeanen (jonger en politiek gematigder) zullen waarschijnlijk minder geneigd zijn om te gaan stemmen. Een uitstap uit de EU is dus lang niet zo onwaarschijnlijk.

Heel wat internationale instellingen analyseerden reeds de impact voor de Britse economie en bevestigden herhaaldelijk de negatieve gevolgen op korte en lange termijn. Maar is er ook een effect op de Belgische economie? In het kader van recente Economic.Polls@ING  onderzochten wij hoe ING-klanten de gevolgen van een uitstap van Groot-Brittannië uit de EU inschatten. Ruim een op twee Belgen denkt dat een Brexit rampzalig zou zijn en dat de kosten voor België daardoor hoog zouden oplopen (grafiek 2). Amper een op zes Belgen meent daarentegen dat het positief zou zijn voor ons land als Groot-Brittannië de EU verlaat. In België zijn de meeste mensen er dus van overtuigd dat de Belgische economie zou verzwakken doordat de intra-Europese handel afneemt of omdat de Europese economie op internationaal vlak minder gewicht in de schaal legt.

Wat de gevolgen voor Europa betreft, is ruim vier op tien Belgen van mening dat de toekomst van de Europese Unie in het gedrang komt door de uitstap van Groot-Brittannië (grafiek 3). Net als Nigel Farage (leider van de anti-Europese partij UKIP) vinden zij dat de Brexit 'de eerste dominosteen' wordt die het Europese blok zal doen vallen. Zo meent 32% van de respondenten dat de EU op lange termijn een Brexit niet zal overleven. 9% van de respondenten is nog pessimistischer en denkt dat de EU in de nabije toekomst zal imploderen. Toch blijven de meesten vrij optimistisch en denken ze dat de EU de uitstap van Groot-Brittannië wel te boven zal komen. Die resultaten doen ons vermoeden dat er een grote weerslag zou zijn op het consumentenvertrouwen en dus ook op de groei in de eurozone in de tweede helft van het jaar.

Dat de meeste mensen de Brexit somber inzien, wordt in grote lijnen bevestigd door de economische analyse ervan. Als Groot-Brittannië beslist de EU te verlaten, dan zal dat voor de Belgische economie tegen eind 2017 een gecumuleerde negatieve impact hebben van naar schatting 0,5% van het Belgische bbp (raming ING). Waarom is net België zo gevoelig voor een Brexit? Dat komt vooral door de grote openheid van zijn handel. België is immers de zesde grootste uitvoerder naar Groot-Brittannië (grafiek 4) en ruim 8,8% van de Belgische export gaat die richting uit. Bijna 2,8% van de Belgische banen hangt rechtstreeks af van die export. Vooral de farma- en autosector onderhouden erg belangrijke handelsbetrekkingen en kunnen dus op langere termijn lijden onder een mogelijke verhoging van de taksen op bepaalde uitgevoerde producten. Een uiteenlopende evolutie van de normen voor de goederenproductie kan de producten ook onaangepast of ongeschikt maken voor de Britse markt. Daarnaast is er ook nog een financieel aspect dat rechtstreeks samenhangt met de private investeringen in Groot-Brittannië. Ook hier is er een impact voor België bijzonder groot. En uiteindelijk kan ook het meer politieke besmettingsgevaar de oorspronkelijke impact van de Brexit beslissing versterken. Het kan een historisch precedent scheppen voor landen die de EU willen verlaten en sommige regeringen met nationalistische of onafhankelijkheidsneigingen ertoe aanzetten om een voorkeurbehandeling te vragen. Maar hoewel dat laatste argument wel cruciaal is, valt het nagenoeg niet te becijferen. Een studie van de potentiële impact van een Brexit op de Belgische economie is beschikbaar op de volgende website: https://about.ing.be/Over-ING/Press-room/Press-article/Brexit-Wat-is-de-impact-op-de-Belgische-economie-.htm.

Een Brexit kan ook wel positieve gevolgen hebben. Zo kan er een reshoring komen van bepaalde banen en/of ondernemingen in de eurozone en zullen de banden tussen de andere landen zonder Groot-Brittannië misschien sterker worden. De handelsbetrekkingen zouden een deel van de Europese vraag opnieuw richting België sturen en de politieke banden zouden de Europese Raad sneller naar een consensus kunnen brengen.

Een Brexit is dus uiteindelijk niet alleen een risico maar ook een kans om die 'eenheid' tussen Europese landen in de verf te zetten. Maar zover is het nog niet en de vele peilingen een nek-aan-nek-race suggereren. Het komt er dus op aan kalm te blijven en nog niet onmiddellijk te gaan doemdenken.

(1)  Disclaimer Economic.Poll@ING is een vraag die wekelijks gesteld wordt op de uitlogpagina van ING Home’Bank. De vragen die hier worden toegelicht, werden gesteld tussen 23 mei en 5 juni 2016 (respectievelijk aan 5.635 en 6.159 mensen). De representativiteit van dit staal wordt niet gewaarborgd.

---
Voor meer informatie:
Geoffrey Minne, Economist, +32 (0)2 547 33 86, [email protected]