Studie ING België, universiteit Antwerpen en vil legt uitdagingen voor havenlogistiek bloot

Yves Goddefroy, Business Desk Manager Antwerpen-Haven ING België: “T&L is slechts een van de sectoren waarop ING België focust. Naast de publicatie van kwartaalrapporten over de binnenvaart en de logistieke sector investeert ING België ook in studies over actuele maritieme T&L-thema’s. Voor deze sectorstudie, de zesde op rij, werkte ING België opnieuw samen met professor Theo Notteboom (Universiteit Antwerpen) en Kris Neyens (Vlaams Instituut voor de Logistiek). Het belangrijkste doel van deze studie is een bijdrage te leveren aan een beter begrip en de ontwikkeling en groei van ons transport- en logistieke ecosysteem. Deze nieuwe studie geeft onze klanten en aandeelhouders inzicht in de drijvende krachten achter de toekomstige havenlogistiek en aanbevelingen, zodat ze zowel zakelijk als in het gewone leven altijd een stap vóór zijn.”

“Het eerste deel van het rapport analyseert de trends en vooruitzichten op het gebied van havenlogistiek. Het besluit met een kwaliteitsanalyse van de impact van die trends op de bestaande modellen van de logistieke havenbedrijven. Het tweede en derde deel van het rapport bevatten de onderzoeksopzet en de analyse van de resultaten, met een focus op vijf aparte subthema’s: 1. globale vraag en economische ontwikkeling, 2. een veranderend landschap, 3. de wereld verbinden, 4. toevoerketens en logistieke netwerken van de toekomst en 5. belangrijke ontwrichtende ICT-innovaties voor havenbedrijven en logistieke ondernemingen.
Vervolgens formuleerden we een reeks specifieke en beknopte aanbevelingen voor de Belgische/Vlaamse havengemeenschap,” legt Kris Neyens van VIL uit.

Menselijk kapitaal blijft cruciaal, maar professionals van buitenaf zijn noodzakelijk

Havenlogistiek behoort tot de dienstensector. Menselijk kapitaal zal daarom altijd cruciaal blijven bij de ontwikkeling van welk innovatietraject dan ook, om te kunnen inspelen op de uitdagingen van toevoerketenintegratie. Kerncompetenties, zoals operationele expertise en algemene kennis van de scheepvaartindustrie, blijven noodzakelijk voor havenprofessionals. Tegelijk is duidelijk dat de sector ook profielen van buitenaf zal moeten aantrekken door de alsmaar sneller veranderende omgeving (Society 4.0). Dat is een grote uitdaging, aangezien de havenlogistieke sector geen sterk publiek imago of merkimago heeft. Andere aanbevelingen zijn het voortzetten en vernieuwen van de uitwisselingen met leercentra, het stimuleren van een omgeving voor het delen en mobiliseren van kennis en knowhow, en tot slot het verlagen van de barrières met betrekking tot leer- en competentieontwikkeling door het creëren van laagdrempelige platformen voor uitwisseling, discussie en kennisdeling tussen mensen van alle leeftijden met uiteenlopende professionele en educatieve achtergronden.

Investeren in operationele efficiëntie, een must om koploper te blijven in operationele uitmuntendheid en expertise

Koploper zijn in operationele uitmuntendheid en expertise is voor alle grotere scheepvaartmaatschappijen een belangrijke factor bij het kiezen van hun hubs. Daartoe moeten bedrijven verder investeren en focussen op het tackelen van de meest urgente uitdagingen van de haveninfrastructuur. Zowel technologische (zachte) als infrastructurele (harde) componenten zullen de ‘smart port’ van de toekomst bouwen, waarbij het maximaliseren van de toegevoegde waarde belangrijk is, alsook het optimaliseren en afhandelen van het enorme volume aan goederenstromen.

Havenautoriteiten kunnen, indien nodig in samenwerking met de academische wereld en de logistieke sector, een grote bijdrage leveren door verder te gaan met het opzetten en leiden van haveninfrastructuur- en naadloze integratieprojecten, die aansluiting op het achterland mogelijk maken. Voorbeelden die de hele havengemeenschap ten goede komen zijn het opzetten van nieuwe spoor- en binnenvaartverbindingen, intermodale programma’s voor operationele efficiëntie, cargo bundling…

Ontwikkeling van modellen om havens en logistieke platformen in het achterland met elkaar te verbinden is op korte termijn zeer belangrijk

De ontwikkeling van modellen om havens en logistieke platformen in het achterland met elkaar te verbinden wordt beschouwd als het belangrijkste thema in de komende tien jaar voor de aansluiting op het achterland. Logistieke havenbedrijven zullen zich moeten bezighouden met naadloze integratieprojecten binnen een ‘verbonden’ achterlandnetwerk, dat bestaat uit slimme, efficiënte en intermodale terminals. Daarbij horen ook het anticiperen op nieuwe realiteiten in Centraal-, Oost- en Zuid-Europa, inzicht in de werkelijke impact van initiatieven, zoals One Belt One Road (OBOR), en verder onderzoek naar nieuwe wegen om het diepere achterland te bedienen.

Havenautoriteiten kunnen een unieke rol spelen bij de ontwikkeling van meer kennis over de complexe aspecten van de verbindingen met het (diepere) achterland en de nieuwe economische realiteiten, en bij het vertalen daarvan in een proactieve netwerkstrategie, waarbij havenautoriteiten meewerken aan het opzetten van havenallianties.

Nauwere coördinatie, samenwerking en integratie zijn noodzakelijk

Terwijl de afzonderlijke kwaliteiten van havens een belangrijke rol blijven spelen bij het kiezen van een haven, wordt het succes van een haven steeds meer bepaald door het vermogen van een havengemeenschap om optimaal in te zetten op de synergie en coördinatie met andere transportknooppunten en andere spelers binnen het logistieke netwerk waarvan ze deel uitmaakt.

Toevoerketenintegratie bereiken hangt af van samenwerking. Het is van cruciaal belang dat logistieke havenbedrijven effectief blijven investeren en zich engageren in samenwerkende netwerken, die worden ondersteund door krachtige dataverzameling- en analyseplatformen en IT-systemen. Havenautoriteiten kunnen dat ondersteunen door actief mee te werken aan programma’s voor datasharing en door te investeren in ‘sensorische’ infrastructuur, die businessprocessen ondersteunt en havens en infrastructuur in het algemeen verandert in ‘slimme’ infrastructuur, die in staat is om specifieke en voor gezamenlijke netwerken bruikbare, en daardoor betere, geoptimaliseerde informatie te geven.

Het rapport maakt duidelijk dat logistieke havenbedrijven en de industrie brancheorganisaties en havenautoriteiten wel als facilitatoren beschouwen, maar niet noodzakelijk als leiders op het gebied van havengerelateerde toevoerketencoördinatie en samenwerking. Om de ondernemersgeest in die context te versterken, zou dan ook een vertrouwensomgeving moeten worden gecreëerd, waarbij een sterke nadruk ligt op corporate governance. Bestaande en nieuwe initiatieven zullen de basis vormen voor toekomstbestendige gateways, die integreren met transportsystemen die optimaal gebruikmaken van een slimme samenwerking met andere gateways, waaronder achterlandpoorten, en die slimme ‘modal shift’-concepten inzetten waar mogelijk. Er ontstaat een duidelijke behoefte aan implementeerbare netwerkoplossingen die deze afzonderlijke platformen overstijgen.

Nieuwe businessmodellen kunnen nieuwe kansen genereren om nieuwe business aan te trekken, maar niet zonder vertrouwen

Logistieke havenbedrijven hebben de kans om (gezamenlijk) innovatieve oplossingen voor toevoerketenintegratie te ontwikkelen. Een gebrek aan actie zal echter leiden tot de opkomst van ‘ontwrichters’ vanuit de logistieke sector en daarbuiten. Nieuwe technologiegestuurde bedrijven, zoals Google, Alibaba en Amazon, zullen wellicht hun intrede doen in de transport- en logistieke arena, of hebben dat al gedaan, om er een competitief tintje aan te geven of omdat ze een competitieve kans zien om nieuwe modellen op de markt te brengen.

In het algemeen worden nieuwe businessmodellen, inclusief winstdeling en databescherming, gezien als de manier om het huidige gebrek aan vertrouwen op te heffen, het belangrijkste obstakel om tot samenwerking te komen. Ondersteund door krachtige IT-systemen kunnen ze nieuwe kansen creëren voor het aantrekken van verwerkende industrie, semi-industriële activiteiten en VAL-bedrijven naar havengebieden, en voor de economie in het algemeen.

Het is absoluut essentieel dat businessmodellen worden ontwikkeld tegelijk met de andere projectonderdelen van innovatieve samenwerkingstrajecten. Nieuwe vormen van samenwerking zullen maar pas effectief worden aanvaard en geïmplementeerd wanneer duidelijk is wat de mogelijke rollen, en daarmee de voorziene inkomsten, in de nieuwe situatie zijn. Als er geen sprake is van winning van grondstoffen, productie van halffabricaten en eindproducten of consumptie van deze goederen, is er ook geen vraag naar transport, opslag of handling van vrachten. Nieuwe zakelijke benaderingen van havenlogistiek en toevoerketenintegratie zouden de rol van de havenlogistieke industrie kunnen versterken, als een volwaardige economische sector met zijn eigen dynamiek, en niet slechts als een afgeleide activiteit. Bovendien mag de rol van de havenautoriteiten bij het werken aan meer operationele efficiëntie zeker niet worden onderschat. Een van hun rollen zou het ontwikkelen van een heldere strategie voor een circulaire economie moeten zijn.

De presentatie kan u via deze link raadplegen.

De volledige studie vind u hier.

Voor bijkomende informatie:    
Press office ING België  
- [email protected]