De sector van de woonzorgcentra: trends, uitdagingen en indicatoren

De vergrijzing, waarbij een steeds groter aandeel van de Belgische bevolking zal bestaan uit senioren is een feit. Dit zal de komende jaren nog versnellen om in de periode 2020 – 2040 een piek te bereiken. Daarnaast is er ook sprake van verzilvering: een groeiende groep van oudste ouderen, gekenmerkt door een intensievere zorgvraag. Het budgettair kader wordt door de sector als de belangrijkste uitdaging voor de nabije toekomst naar voor geschoven. De onderliggende bezorgdheden vormen de betaalbaarheid en toegankelijkheid van woonzorgcentra.

De sector van woonzorgcentra neemt dus in belang toe. ING België nam daarom het initiatief om samen met Probis een studie uit te voeren over deze sector Het onderzoek bestaat uit twee luiken. In een eerste luik worden via interviews met sleutelpersonen uit de sector trends en uitdagingen geïdentificeerd. In een tweede luik wordt de sector door middel van cijfers in beeld gebracht. Saskia Bauters, Head of Public Sector & Social Profit ING België, licht toe: “ING België is een belangrijke partner van de diverse spelers in de sector van de woonzorgcentra. Met deze studie willen wij niet alleen onze eigen kennis vergroten, maar vooral ook onze klanten van geprivilegieerde informatie voorzien. Dit laat hen toe een stap voor te blijven, zowel in hun privé als professioneel leven.”

Grote meerderheid van Belgische woonzorgcentra investeren extra in zorgomkadering

Uit de benchmarkcijfers blijkt duidelijk dat de verschillende types van voorzieningen (publiek, privaat not-for-profit en privaat for-profit) in de verschillende regio’s (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) op vlak van personeelsinzet vandaag reeds investeren in een extra kwaliteitsinjectie. Onze benchmark leert dat de grote meerderheid van woonzorgcentra extra investeren in zorgomkadering ten opzichte van de subsidiëring. Slechts een minderheid kiest er voor om dit niet te doen. De mediaan bedraagt € 805 extra loonkost per bewoner per jaar. Een kwart van de voorzieningen scoort zelfs hoger dan € 2 949 extra per bewoner per jaar.

Vlaamse respondenten geloven in zelfregulerend systeem, Waalse en Brusselse benadrukken nood aan inspectie

De staatshervorming met de bijhorende overheveling van bevoegdheden naar de regio’s wordt als de belangrijkste ontwikkeling beschouwd. De woonzorgcentra kijken hierbij uit naar een nauwkeurigere inschatting van de nood aan ondersteuning bij senioren over de deelsectoren heen. Uit de afgenomen interviews blijkt dat de Vlaamse respondenten eerder geloven in een zelfregulerend systeem gebaseerd op een principe van regelluwte. Hierdoor krijgen de organisaties de ruimte om zelf initiatieven en alternatieven te ontwikkelen. De evolutie naar een persoonsvolgende financiering (PVF) zal hierbij tevens belangrijk zijn. In Wallonië en Brussel benadrukken de respondenten eerder de nood aan inspectie in overleg met de sector die focust op verbetering in plaats van op sanctionering.

Technologie als hefboom voor alternatieve woon-zorgvormen en netwerkvorming
Het belang van alternatieve woon-zorgvormen en netwerkvorming wordt sterk benadrukt. Technologie wordt hierbij als een hefboom ervaren en kan talloze mogelijkheden bieden ter verbetering van het comfort, de veiligheid en de autonomie van ouderen. Dit evenwel op voorwaarde dat de technologie verstandig wordt gebruikt tot het verhogen van de efficiënte maar tegelijk de menselijke relatie gewaarborgd blijft.

Voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar in de toekomst?

Tot slot leert de studie dat, op het vlak van personeelsinzet, in beide landsdelen de vraag leeft of de sector voldoende gekwalificeerd personeel zal kunnen blijven aantrekken om de verhoogde vraag tot intensieve verzorging het hoofd te kunnen bieden. Uit de cijfers blijkt namelijk dat ongeveer drie vierde van de bewoners van woonzorgcentra een hoge nood heeft aan ondersteuning. Naast fysieke ondersteuning blijkt uit de cijfers eveneens dat een derde van de bewoners lijdt aan dementie. Daarnaast weerspiegelt de vergrijzingstrend zich eveneens in de personeelsequipe. De mediane anciënniteit van de verpleegkundige equipe bedraagt 16,3 jaar. Voor zorgkundigen is dit 12,0 jaar. De relatief hoge leeftijd van een deel van de personeelsequipe, in combinatie met de nood aan meer zorgverstrekkers door de vergrijzing, vormt daarom een laatste belangrijke uitdaging.

Voor bijkomende informatie:    
Pressoffice ING België - +32 2 547 24 84 - pressoffice@ing.be