ECONOMIC.POLL@ING

N° 35 - Brussel, 30 oktober 2014

Uit recente bevragingen van ING blijkt dat de grote meerderheid van de Belgen niet méér wenst te betalen voor elektriciteit om een black-out te vermijden. De meeste Belgen bekommeren zich ook niet om de veiligheid van kernenergie. Toch vinden ze dat er eerder moet geïnvesteerd worden in andere energiebronnen dan in nucleaire energie om black-outs te voorkomen.

Na het stilleggen van drie van de zeven Belgische kernreactoren dit jaar is heel wat commotie ontstaan over de elektriciteitszekerheid. Tijdens de wintermaanden, wanneer het elektriciteitsverbruik piekt, zou het risico op stroomuitval of “black-outs” aanzienlijk zijn. De regering stelde daarop een afschakelplan voor, dat zes zones vastlegt die in geval van elektriciteitstekort één voor één van het net kunnen worden afgesneden voor een periode van maximaal drie uur.

Nu de koude winterdagen eraan komen, peilde Economic.Poll@ING naar de mening van de Belgen over de problematiek van de elektriciteitsbevoorrading. Om bezorgdheid in te schatten, werden de respondenten voor een hypothetisch scenario geplaatst: zouden ze bereid zijn om meer te betalen voor hun elektriciteit als ze zo een black-out zouden kunnen vermijden? Een grote meerderheid van 81% van de Belgen weigert dit (grafiek 1). Is een permanente elektriciteitsbevoorrading voor hen dan geen absolute vereiste? Wellicht zijn er onder de 81% ook een deel respondenten die principieel niet méér wensen te betalen voor elektriciteit, zelfs als ze het nodig hebben.. Voor 10% is elektriciteit echter zo essentieel dat ze er meer voor zouden willen betalen. Gezien de beroering van de voorbije maanden lijkt dit al bij al mee te vallen, al betreft het hier natuurlijk wel particulieren (voor bedrijven zou dit een pak hoger kunnen liggen).

Meer betalen voor elektriciteitszekerheid lijkt dus geen optie te zijn voor de meeste Belgen, wat er op zou kunnen wijzen dat een belangrijk deel van hun verbruik niet essentieel is. Om deze winter black-outs te vermijden, kunnen deze gezinnen daarom een steentje bijdragen door hun verbruik vrijwillig te beperken. De nieuwe campagne van de federale overheid om minder te verbruiken tijdens piekmomenten zal hier zeker toe bijdragen.

Gr 1 – Vraag: “Zou u meer betalen voor elektriciteit als er dan geen black-outs zouden zijn?”
Bron : ING

Gr 2 – Vraag: “Bent u bezorgd om de nucleaire veiligheid in België?”
Bron : ING

De directe aanleiding voor het vergroot risico op een black-out was de uitschakeling van kernreactor Doel 4 nadat een vat smeerolie was weggelekt, vermoedelijk door sabotage. De twee andere reactoren Doel 3 en Tihange 2 lagen toen al stil: eerst omdat waterstofvlokken werden ontdekt in de reactorwanden, die tot scheurtjes konden uitgroeien, en daarna om de impact van de nucleaire straling op de reactorwanden te testen. Maar deze gebeurtenissen hebben de meeste Belgen (52%) niet bezorgd gemaakt over de nucleaire veiligheid (grafiek 2). 26% maakt zich al lang zorgen en 22% sinds de ontdekking van de waterstofvlokken in 2012.

Interessant genoeg komt dit resultaat perfect overeen met het resultaat van een Economic.Poll@ING uit augustus 2013, toen gepeild werd naar de kernuitstap: 52% was toen tegen, 48% was voor. Dit lijkt te bevestigen dat veiligheid een belangrijk argument is voor de kernuitstap.

De nieuwe overheidscampagne is een kortetermijnoplossing. Om black-outs op lange termijn te voorkomen, moeten structurele keuzes gemaakt worden. Dat de meerderheid van de Belgen zich geen zorgen maakt over kernenergie en geen voorstander is van een kernuitstap, wil niet zeggen dat Belgen een verdere uitbreiding van nucleaire energie prioritair vinden. Om black-outs te vermijden, wenst immers slechts 22% vooral te herinvesteren in kernenergie (grafiek 3). Twee alternatieve strategieën krijgen meer steun. Net niet de helft van de Belgen (49%) vindt dat investeren in andere energiebronnen voorrang moet krijgen. 29% wil daarentegen de vraag aanpakken: voor hen dient het totale elektriciteitsverbruik te dalen.

Gr 3 – Vraag: “Om black-outs te vermijden, moet België…”
Bron: ING

Een recente (17 oktober 2014) studie van het Federaal Planbureau over de Belgische energievooruitzichten tot 2050 gaat ervan uit dat België die twee laatste strategieën in de praktijk zal omzetten. Deze studie beschouwt immers de in 2025 geplande kernuitstap als gegeven en neemt de Europese regelgeving over energie-efficiëntie, CO2-uitstoot en hernieuwbare energie als startpunt – zonder echter het politiek akkoord dat vorige week werd bereikt over de vermindering van de CO2-uitstoot tot 2030. Het Planbureau verwacht dat het energieverbruik in België in het komende decennium zal dalen, terwijl hernieuwbare energiebronnen een spectaculaire groei zullen kennen (grafiek 4).

De investeringen die nodig zijn om dit scenario te verwezenlijken, zullen zich wel vertalen in een hogere productiekost van elektriciteit, en dus in hogere elektriciteitsprijzen. Dit bleek deze week nog met de investeringen in zonne-energie in Vlaanderen de voorbije jaren. De netbeheerders en elektriciteitsleveranciers hebben immers heel wat schulden gemaakt bij het opkopen van de groenestroomcertificaten van bedrijven en particulieren met zonnepanelen. Een deel van die uitgaven zou in de eerstkomende jaren op de verbruikers worden verhaald, waardoor de elektriciteitsfactuur fors zou kunnen stijgen.

Samenvattend is het zeer waarschijnlijk dat elektriciteitszekerheid onvermijdelijk gepaard zal gaan met het betalen van een hogere prijs, iets waar een meerderheid van de Belgen volgens de Economic.Poll@ING vandaag niet toe bereid is.

(*) Economic.Poll@ING is een vraag die wekelijks aan ING-klanten wordt voorgelegd bij het uitloggen van ING Home’Bank. De hierboven besproken vragen werden gesteld: kernuitstap, tussen 12 en 25 augustus 2013 (14 325 respondenten); betalen om black-outs te vermijden, tussen 29 september en 6 oktober 2014 (13 293 respondenten); hoe black-outs vermijden, tussen 6 en 13 oktober 2014 (10 288 respondenten); bezorgd om nucleaire veiligheid, tussen 13 en 20 oktober 2014 (10 778 respondenten).

_________________

Voor meer informatie:
Persdienst ING België, 02 547 24 84, pressoffice@ing.be, www.ing.be
Anthony Baert, Economist, 02 547 39 95, anthony.baert@ing.be